باب
ذهاب الإيمان
آخر الزمان
66- AHİR ZAMANDA
İMAN'IN GİTMESİ BABI
234 - (148) حدثني
زهير بن حرب.
حدثنا عفان.
حدثنا حماد.
أخبرنا ثابت
عن أنس؛ أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال:
"لا
تقوم الساعة
حتى لا يقال
في الأرض:
الله، الله".
[:-373-:] Bana Züheyr b. Harb rivayet etti. (Dediki): Bize Affân rivayet
etti. (Dediki): Bize Hammad rivayet etti. (Dediki): Bize Sabit, Enes'den naklen
haber verdiki, Enes Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in şöyle buyurduğunu rivayet etti:
"Yeryüzünde Allah
Allah diyen kalmayıncaya kadar kıyamet kopmayacaktır. "
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir; Tuhfetu'l-Eşraf, 344
حدثنا
عبد بن حميد.
أخبرنا
عبدالرزاق.
أخبرنا معمر
عن ثابت، عن
أنس، قال: قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم:
"لا
تقوم الساعة
على أحد يقول:
الله، الله".
[:-374-:] Bize Abd b. Humeyd rivayet etti. (Dedi ki): Bize
Abdürrezâk haber verdi. (Dedi ki): Bize Ma'mer, Sabitten, o da Enes'den naklen
haber verdi. Enes dedi ki: Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Kıyamet Allah
Allah diyen bir kimsenin başına kopmaz. "
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir; Tuhfetu'l-Eşraf, 474
NEVEVİ ŞERHİ: Bu babta (373)
Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: "Yer üzerinde Allah Allah
diyen kalmayıncaya kadar kıyamet kopmayacaktır." (374) Diğer rivayette de:
"Kıyamet Allah Allah diyen kimsenin başına kopmayacaktır"
buyurulmaktadır. Hadisin anlamına gelince, kıyamet yaratılmışların şerlilerinin
başına kopacaktır. Nitekim başka bir rivayette şöyle buyurulmaktadır:
"Ve
rüzgar Yemen tarafından gelip, kıyamete yakın bir zamanda müminlerin ruhlarını
alacaktır. " Biraz önce de müminlerin ruhlarım alacak rüzgar babında hem
bunun açıklaması, hem de Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in:
"Ümmetimden kıyamet gününe kadar hak üzere üstün bir kesim
bulunacaktır" hadisi ile birlikte nasıl anlaşılacağına dair açıklama
geçmiş bulunmaktadır.
Bu
babtaki lafızlara gelince (374) Abd b. Humeyd vardır ki, adının Abdulhamid
olduğu söylenmiştir, açıklaması daha önce geçmişti. Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in (374): "Allah Allah diyen kimsenin başına"
buyruğunda yüce Allah'ın lafzı merfudur. Bazı insanlar bunu okurken hata ederek
merfu okumazlar. Şunu bilelim ki bütün rivayetler ittifakla her iki rivayette
de yüce Allah'ın ismini tekrar etmiş bulunmaktadır. Bütün asıllarda da bu
böyledir. Kadı İyaz (rahimehullah) dedi ki: İbn Ebu Cafer'in rivayetinde ise "la
ilahe illallah diye" şeklindedir. Şam yüce Allah en iyi bilendir.
DAVUDOĞLU AÇIKLAMA: Bu hadis, kıyametin
kötüler üzerine kopacağını bildiriyor. Mâ'na itibarile: «Kıyamet ancak
insanların berbâd ve rezilleri üzerine kopar.» hadisi gibidir.
Übbînin
beyanına göre kıyamet müminlerin ruhları kabzolunduktan sonra kâfirlerin
üzerine kopacaktır. Müminler Deccalla cenk ettikten sonra İsâ (Aleyhisselâm)
ile buluşacaklardır; nihayet Yemen'den gelen bir rüzgârla müminlerin ruhları
kabzedilecektir.
Bu
hadîs: «Ümmetimden bir taife kıyamet kopuncaya kadar hakka müzahir olmakta
devam edeceklerdir.» hadisine muarız gibi görünüyorsa da hakikatta aralarında
münâfat yoktur. Çünkü o hadisdeki «kıyamet kopuncaya kadar» tabirinden murâd:
kıyametin yaklaşması yani Yemenden gelecek rüzgârın eseceği zamandır. Zira bu
rüzgâr, kıyametin alâmetlerinden biridir. Bir şeyin vaktinin yaklaşması o şeyin
gelmesi mesabesindedir.
«Allah
Allah» kelimeleri bazı rivayetlerde mansubtur. Bu takdirde nasba âmil olan fi'l
muzmerdir; ismin tekrarı, fiil yerini tutmuştur. Buna nahiv ilminde «tahzir»
derler, ki mef'ulun bihin bir nev'idir. Tahzir, bir şeyden sakındırmak
demektir. O halde Allâhe Allâhe» cümlesindeki rauzmer fiilde «ihzer» yânî
«sakın» fi'lidir. Ve cümlenin mânası: «Allah'dan sakın diyeti hiç bir kimsenin
üzerine kıyamet kopmaz.* şekline girer.
Mezkur
kelimeleri merfu' okuyanlar da vardır ki bunlardan biri de imam Müslim'dir.
Merfu' okunduğu takdirde cümle mübteda ve haber olur.
İbni
Ca'fer bu hadisi «Allah Allah» yerine «lâ ilâha illallah» kelime-i tevhidiyle
rivayet etmiştir ki, «Allah Allah», rivayetinin tefsiri demektir. Burada şöyle
bir sual hatıra gelebilir: Madem ki yer yüzünde bir gün «Allah Allah» diyen
kalmayacak; o halde bütün ümmet-i Muhammediyye—Ma'âzallâh—- irtidad edecek
demektir? Bunun cevabı: Hayır hadisde koca bir ümmetin irtidâdı mevzu-i bahis
değil, müslüman kalmayacağından bahsedilmektedir. Müslüman kalmaması ise
irtidâdı icâbetmez.